Các video về quá trình phẫu thuật thẩm mỹ không chỉ đơn giản là giải trí, mà chúng còn mang theo nhiều nguy cơ mà chúng ta thường không nhận ra. Trong thời đại hiện nay, TikTok đã trở thành một trong những nền tảng video ngắn phổ biến nhất trong cộng đồng Gen Z. Với khoảng 40% người dùng TikTok nằm trong độ tuổi từ 16-24, nền tảng này thu hút một lượng lớn các thành viên trẻ tuổi. Thậm chí, độ tuổi thực tế của người dùng có thể còn trẻ hơn nữa, do một số trẻ em dưới 13 tuổi đã sử dụng các biện pháp gian lận về tuổi để tham gia vào nền tảng này.
Nội dung trên TikTok rất đa dạng, từ các video về nấu ăn, đánh giá sản phẩm, nhảy múa đến… quá trình phẫu thuật thẩm mỹ. Bạn có từng thấy các video ghi lại quá trình nâng mũi, làm đầy ngực, cắt mí mắt, tiêm môi, và thậm chí là những phẫu thuật khác có phần đáng sợ không?
Sự phát triển mạnh mẽ của nội dung “dao kéo”
Trên TikTok, hashtag #plasticsurgery đã thu hút đến 10,2 tỷ lượt xem, #nosejobcheck, #nosejob và các video tương tự cũng có hơn 2,6 tỷ lượt xem. Ở Việt Nam, hashtag #pttm cũng thu hút 414,5 triệu lượt xem trên TikTok.
Các video về phẫu thuật thẩm mỹ không chỉ được tạo ra bởi người dùng thông thường, mà còn bởi các bác sĩ thẩm mỹ và các ngôi sao TikTok, họ không ngần ngại chia sẻ quá trình làm mới nhan sắc của mình. Charli D’Amelio, ngôi sao TikTok với 130 triệu người theo dõi, đã sửa mũi vào tháng 7/2020 và không ngần ngại chia sẻ video về gương mặt băng bó, mắt sưng húp trên TikTok.
Không lâu sau đó, chị gái của cô, Dixie, cũng đăng video về việc sửa mũi của mình lên nền tảng này. Một câu hỏi đặt ra là liệu TikTok có kiểm duyệt nội dung liên quan đến phẫu thuật thẩm mỹ hay không? Thực tế, nền tảng này cung cấp cảnh báo về nội dung kinh tởm và người xem có thể tự quyết định tiếp tục xem hay không.
Mặc dù đã có chính sách cấm quảng cáo khuyến khích giảm cân và ăn kiêng, nhưng vẫn chưa có biện pháp mạnh mẽ nào để ngăn chặn các video đơn giản chỉ là khoe kết quả sau khi sửa mũi, kể lại quá trình phẫu thuật. Miễn là video không chứa “hình ảnh quá đậm” và không có “cảnh máu me”, chúng sẽ không vi phạm các quy định của TikTok.
Ai là “khán giả” của những clip này?
Với sự gia tăng đáng kể của video về chủ đề phẫu thuật thẩm mỹ (PTTM), câu hỏi đặt ra là ai là đối tượng khán giả chính đối với những nội dung này?
- Nhóm 1: Những người quan tâm đến ngành y
Có một nhóm người quan tâm đến việc theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là trong ngành phẫu thuật. Theo Plastic Surgery and Hand Surgery, các video trên YouTube được coi là một công cụ hữu ích để truyền tải các kỹ thuật phẫu thuật cho học viên dễ hiểu hơn. Các học viên thường sử dụng video như một phương tiện để tìm hiểu về quy trình phẫu thuật và nâng cao kiến thức của mình.
- Nhóm 2: Những người có nhu cầu về phẫu thuật thẩm mỹ
Phẫu thuật thẩm mỹ ngày nay trở nên phổ biến hơn, đặc biệt ở các nước châu Á, bao gồm cả Việt Nam. Đối với những người có nhu cầu cải thiện nhan sắc, xem các video về PTTM có thể giúp họ hiểu rõ hơn về quy trình và kỹ thuật phẫu thuật. Điều này có thể được coi là một phần quan trọng của quá trình nghiên cứu trước khi quyết định thực hiện phẫu thuật.
Ngoài những video giới thiệu về quy trình phẫu thuật và các bài đánh giá, nhóm này cũng quan tâm đến những video “bốc phốt” về các trường hợp phẫu thuật thất bại. Đây là một dạng nội dung được rất nhiều người quan tâm trên TikTok.
- Nhóm 3: Những người tìm kiếm giải trí từ các video “hậu trường”
Một nhóm khác là những người xem các video PTTM không phải vì họ quan tâm đến việc sửa đổi ngoại hình, mà đơn giản là họ thích thú với cảm giác ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) từ quá trình “lột xác”. Họ tò mò về cách mà một người có thể thay đổi và cải thiện ngoại hình của mình. Tuy nhiên, việc coi nội dung phẫu thuật thẩm mỹ như một dạng giải trí cũng gây ra nhiều lo ngại và tranh cãi từ một số nguồn tin như tờ Business Insider.
Tác động đến người xem ra sao?
Không phải tất cả người xem các video về phẫu thuật thẩm mỹ (PTTM) trên TikTok đều bị ảnh hưởng tâm lý, nhưng một số bác sĩ và nhà nghiên cứu đã chỉ ra một số hậu quả mà các video này có thể mang lại cho người xem.
Các video về quá trình “lột xác” có thể tạo ra kỳ vọng không thực tế về hiệu quả của phẫu thuật thẩm mỹ. Bác sĩ Justine O’Hara lưu ý rằng một bệnh nhân có thể quyết định phẫu thuật vì không hài lòng với một phần cơ thể của mình. Một khi suy nghĩ đó được đặt ra, mạng xã hội có thể kích thích những lo lắng này, đôi khi đẩy lùi mong muốn thực sự của bệnh nhân.
Tiến sĩ Antonis Kousoulis, giám đốc tại Quỹ Sức khỏe Tâm thần, cũng lưu ý rằng quảng cáo phẫu thuật thẩm mỹ cho thanh thiếu niên có thể gây ra nhiều vấn đề. TikTok cho phép người dùng từ 13 tuổi trở lên sử dụng nền tảng này, nhưng độ tuổi này vẫn quá nhỏ để tiếp nhận một lượng lớn nội dung liên quan đến sự thay đổi ngoại hình.
Mindy Erchull, giáo sư Khoa học Tâm lý tại Đại học Mary Washington, cho rằng sự lựa chọn của các thanh thiếu niên về phẫu thuật thẩm mỹ thường phản ánh cách họ cảm nhận và suy nghĩ về cơ thể của mình.
Những nội dung về PTTM trên mạng xã hội có thể gây ảnh hưởng lớn đến lòng tự trọng và gây ra bất an về tương lai. Một trường hợp điển hình là Mariamane Akopyan, người từng trải qua những tác động tiêu cực của các video về phẫu thuật thẩm mỹ. Mariamane chia sẻ rằng khi còn trẻ vị thành niên, cô đã muốn phẫu thuật sau khi xem “những chiếc mũi được sửa đẹp hoàn hảo” trên mạng. Tuy nhiên, sau khi thất bại trong cuộc phẫu thuật, cô đã phải chịu đựng một kết quả không như mong đợi.
Việc không xác minh chất lượng của các video có thể khiến người xem dễ nhầm lẫn giữa đúng và sai về thông tin y tế. Sự gia tăng của thông tin sai lệch về sức khỏe đã trở nên nguy hiểm đến mức các nền tảng truyền thông xã hội bắt đầu thực hiện kiểm duyệt và gắn cờ cho nội dung có thể gây hiểu lầm hoặc thông tin sai.
Hệ lụy khi bị sử dụng hình ảnh trái phép
Vụ việc mà bác sĩ thẩm mỹ Daniel Barrett đã đăng video trên TikTok, khẳng định rằng Hailey Bieber đã phẫu thuật làm mũi, đã phơi bày mặt trái của việc sử dụng hình ảnh liên quan đến quá khứ làm đẹp của một người. Phía cặp đôi đã tố cáo Barrett về hành động xuyên tạc, bôi xấu, vi phạm bản quyền, vi phạm quyền riêng tư và các quy định về thương hiệu và dịch vụ.
Một trường hợp nổi tiếng khác mà có thể bạn cũng biết đến là việc hình ảnh của người mẫu Đài Loan, Heidi Yeh, bị sử dụng mà không có sự cho phép. Ban đầu, trong hợp đồng của cô, chỉ quy định rằng hình ảnh quảng cáo sẽ chỉ được sử dụng bởi phòng khám đó với mục đích khuyến khích phẫu thuật thẩm mỹ. Tuy nhiên, sau đó, bức ảnh đã lan truyền rộng rãi trên mạng, thường được sử dụng để chế giễu và đôi khi đi kèm với các câu chuyện sai sự thật.
Vì vậy, đừng quá phấn khích với vẻ ngoài mới mẻ và đừng sao chép tất cả quá trình làm đẹp của bạn để đăng tải. Hãy suy nghĩ về quyền riêng tư của bản thân và nhớ rằng không phải ai cũng tôn trọng và hỏi ý kiến của bạn trước khi chia sẻ lại các video như vậy.
